Saai

Wie wil er bij een vervelende, on-interessante en eentonige organisatie werken? Niemand, toch?

Hoe opmerkelijk dat Hans Vijlbrief juist daarvoor pleit. “De fiscus moet weer op orde worden gebracht”, aldus Vijlbrief, een van de twee nieuwe staatssecretarissen van Financiën in het artikel ‘De belastingdienst moet weer saai worden’ (FD, 28 januari).

Dat de fiscus herordening nodig heeft, staat niet ter discussie. De veranderingen die nodig zijn — toegegeven: vanaf een afstand beoordeeld — omvatten: processen, organisatie, cultuur en technologie. Het is voor ons allemaal van belang dat Vijlbrief succesvol is. Twee van zijn opmerkingen gaan hem daar niet bij helpen.

Allereerst wil Vijlbrief “de belastingdienst weer saai maken”. Saai kent als synoniemen vervelend, oninteressant en eentonig. De benodigde veranderingen kennen een gemeenschappelijke basis: mensen. Mensen moeten uiteindelijk uitvoering geven aan de koers die Vijlbrief gaat uitzetten. En veel mensen zijn de afgelopen tijd juist vertrokken bij de Belastingdienst. Vers bloed is nodig — bij voorkeur van buiten, want dat helpt een frisse wind en nieuwe inzichten te krijgen. Bovendien zijn juist gedreven en enthousiaste mensen nodig om de noodzakelijke veranderingen tot stand te brengen. Die willen niet bij een “saai bedrijf” werken.

De tweede opmerking die Vijlbrief gaat tegenwerken is “net als twintig jaar geleden”. De wereld ziet er totaal anders uit dan twintig jaar geleden. Bedrijven, organisaties en complete sectoren zijn aan het veranderen. Dat is op zich niets nieuws. Wel neemt het tempo van de veranderingen hand over hand toe.

Daarnaast: twintig jaar geleden bestond de organisatie van de Belastingdienst voornamelijk uit papier. De technologische mogelijkheden van vandaag zijn vele malen groter en daar zit voor een groot deel de oplossing in. Vijlbrief moet niet een saai imago nastreven, maar op de enorme snelheid van de technologische ontwikkelingen inspelen met een bedrijf dat goede, jonge mensen aantrekt.

Het is goed te begrijpen dat men kiest voor een bestuurlijk zwaargewicht als Vijlbrief. Zijn nieuwe baan zal ingewikkeld genoeg worden en ik gun hem, en alle belastingbetalers, dat hij succes behaalt. Dat gaat met een andere insteek dan “saai” en “twintig jaar geleden” veel beter lukken.

Dit artikel is eerder gepubliceerd in het Financieel Dagblad van 2 februari 2020.